Risicothema 4: Oudere (e-)fietser

Vanwege de groeiende groep ouderen in bevolkingsopbouw en in deelname aan het verkeer, in combinatie met het aandeel aan slachtoffers op de fiets en het gebruik van de e-bike als nieuwe vervoermiddel, wordt deze groep kwetsbare en onervaren verkeersdeelnemers als risico aangemerkt.

Het aandeel 60-69 jarigen is in de periode 2015 – 2020 afgenomen met ca 1,5%. Het aandeel 70-plussers is echter gestegen met ca. 3% waardoor het aandeel 60+’ers dus is gegroeid in de bevolkingsopbouw. Ook de prognoses (PBL, 2019) voor 2035 en 2050 laten zien dat er in de gemeente Woensdrecht een vergrijzing wordt verwacht met een toename van 1000 naar 3000 80+’ers in 2050. De vergrijzing in Woensdrecht ligt redelijk gelijk met Zundert en Steenbergen, die een vergelijkbare groei tussen 2015 en 2020 hebben doorgemaakt en ook een vergelijkbare prognose hebben voor 2050.

De ouderen (65-plussers, conform de CBS- gegevens) in de gemeente zijn zeer evenredig verspreid over de verschillende kernen/wijken/buurten. In elke (CBS-gedefinieerde) wijk/buurt wonen tussen de 20 en 30% 65-plussers. In de buurt ‘Verspreide huizen Putte’ en ‘Verspreide huizen ten zuiden van Huijbergen’, het buitengebied van respectievelijk Putte en Huijbergen, is dit aandeel het hoogst met 38% en 36%

De landelijke trend is dat ouderen steeds langer mobiel blijven en dat ouderen steeds meer gebruik maken van ‘nieuwe’ vervoermiddelen zoals de elektrische fiets. De onervarenheid van de ouderen met deze nieuwe vervoermiddelen kan risico’s veroorzaken in het verkeer. Daarnaast laat de landelijke trend zien dat er een forse toename is van het bezit en gebruik van de e-bike (ANWB, 2020). De verwachting is dat deze trend zich doorzet in de komende jaren en daarmee een steeds groter onderdeel uit gaat maken van het fietssysteem in Nederland en de gemeente Woensdrecht.

De opkomst van de e-bike en speed-pedelecs zijn enkele van de ontwikkelingen die ervoor zorgen dat het steeds drukker wordt op de fietspaden en dat de kans op een ongeval groter wordt. Zo neemt het aantal voertuigsoorten die van dezelfde ruimte als de fiets gebruik maken toe en ook blijven ouderen steeds langer als fietser aan het verkeer deelnemen. Bovendien zijn er grote verschillen in massa, breedte en snelheid van al die verschillende vervoermiddelen die van het fietspad gebruik maken.

Kijkend naar de verkeersslachtoffers in de gemeente Woensdrecht dan betreft 20% iemand van 60 jaar of ouder. Dit aandeel is vergelijkbaar met Steenbergen (19%) maar lager dan in Rucphen (38%). Wanneer deze leeftijdscategorie nader wordt bekeken dan komt naar voren dat van de in totaal 15 letselslachtoffers in de afgelopen 5 jaar, er 10 (67%) slachtoffer waren op de fiets of e-bike. In Steenbergen was dit 36% en in 49%. Zij waren in Woensdrecht met name op wegvakken (90%) betrokken bij het ongeval.